Fatal attractions: waarom je je nu ergert aan waarop je indertijd viel
Geregeld zijn het juist de eigenschappen waar je in eerste instantie voor viel die je in de loop van de tijd gaan irriteren. Bewonderde je in eerste instantie je partners ontspannen levenshouding, nu erger je je eraan dat ze altijd te laat is. Vond je het in het begin fijn dat je partner zo beschermend was en overal mee naartoe ging, nu irriteert zijn bezitterigheid je.
‘Fatal attractions’ noemt onderzoekster Diane Felmlee van de University of California dat verschijnsel. ‘Als een mot door een vlam kunnen mensen worden aangetrokken door die aspecten van een ander die ze uiteindelijk verafschuwen.’ Dit soort fatale aantrekkingskracht komt veel voor, laat Felmlee weten; in ongeveer een op de drie relaties.
Bewondering verandert in afkeer
Volgens de onderzoekster verandert onze bewondering in afkeer doordat iemands kwaliteiten en valkuilen nu eenmaal dicht bij elkaar liggen. Dat geldt vooral als het om extreme kwaliteiten gaat. ‘Iemand die erg succesvol is, werkt waarschijnlijk te hard; iemand die erg grappig is, kan misschien moeilijk serieus zijn en iemand die heel ontspannen is, is wellicht onverantwoordelijk. Als we ons tot iemand aangetrokken voelen, hebben we een roze bril op en kijken we niet naar die negatieve kanten, maar we merken ze des te meer op naarmate de relatie langer duurt.’
Een andere reden voor de ommezwaai is dat we in relaties tegengestelde behoeften hebben. We willen ons verbonden voelen, maar zijn ook gehecht aan onze vrijheid. We zijn op zoek naar nieuwe dingen, maar houden ook van vertrouwdheid. ‘We voelen ons aangetrokken tot eigenschappen die een van die twee uitersten vertegenwoordigen, waardoor er spanningen ontstaan aan de andere, niet vertegenwoordigde kant. Een relatie met iemand die heel opwindend is, is misschien weer te onzeker.’
Toch hoeft fatale aantrekkingskracht niet het einde van een relatie te betekenen, zegt Felmlee. ‘Er zijn stellen in mijn onderzoek die nog steeds verliefd zijn, en erg betrokken bij hun relatie.’ Het geheim van deze succesvolle stellen is dat ze accepteren dat je niet alles in één persoon kunt hebben. ‘Je kunt niet extreem succesvol zijn én nooit te hard werken. Of heel aardig zijn én superassertief. Of altijd grappig, maar nooit grappig op het verkeerde moment.’
Bovendien zijn deze mensen zich ervan bewust dat wat hen irriteert in hun geliefde, sterk samenhangt met wat ze aantrekkelijk vinden. ‘Een man zei dat koppigheid datgene was wat hem het meest ergerde aan zijn vrouw, maar hij realiseerde zich ook dat dat wat hij het leukste vond, haar sterke persoonlijkheid was. Hij was zich ervan bewust dat een sterke persoon af en toe koppig is, en dat je niet de ene eigenschap zonder de andere kunt hebben.’
Uit: Psychologie Magazine september 2020